Joseph / Józef / Zefel - Kult Józefów (nie)świętych na Górnym Śląsku (gość: dr hab. Jerzy Gorzelik)

Szyb Kultury

Zapraszamy na wędrówkę po artystycznych śladach kultu Józefa, nie tylko świętego, na Górnym Śląsku. Przedstawiamy zapis video wykładu, który 30 IV 2024 r. wygłosił w Klubie Jagiellońskim Katowice historyk sztuki dr hab. Jerzy Gorzelik, prof. Uniwersytetu Śląskiego. Święty Józef swą oszałamiającą karierę zawdzięczał zmieniającym się okolicznościom historycznym. Choć zaczynał jako traktowany z przymrużeniem oka mąż swojej żony, w krótkim czasie – w dobie wyznaniowych sporów – stał się nobliwym wzorem głowy katolickiej rodziny, a także jednym z patronów monarchii habsburskiej, do której należał Śląsk. Potrzeba chwili – gwałtowna industrializacja, rosnące rzesze wielkoprzemysłowego proletariatu, potencjalnie podatnego na marksistowską agitację – dała jego kultowi kolejny impuls. Jako patron robotników zagościł obok Barbary i Floriana w katolicyzmie społeczeństwa masowego doby nowoczesnej. Z czasem urosła mu konkurencja w postaci innych Józefów, bynajmniej nie świętych, wykreowanych na obiekty politycznego kultu, do którego usiłowano przekonać lub przymusić Górnoślązaków. O artystycznych świadectwach czci okazywanej Józefom, w przededniu jednego z dwóch wspomnień liturgicznych św. Józefa w Kościele rzymskokatolickim, opowiadał dr hab. Jerzy Gorzelik, historyk sztuki, profesor Uniwersytetu Śląskiego i przewodniczący Ruchu Autonomii Śląska. Prelekcji towarzyszył pokaz unikatowego starodruku – „Amores Josephini” z 1692 roku. Spotkanie prowadził Zbigniew Przybyłka, pełniący obowiązki koordynatora KJ Katowice oraz współautor podcastu Szyb Kultury.