Jen partio, kiu gajnas ok milionojn da voĉoj en dudek jaroj. Kiu estas ĝia recepto? Kiaj estas ĝiaj ingrediencoj, ideologiaj aŭ sociologiaj? Pri tio, pluraj freŝdataj publikigaĵoj donas valorajn respondojn. «Le Monde diplomatique», Februaro 2025. Legu la tekston de tiu ĉi artikolo: https://eo.mondediplo.com/2025/03/article3276.html Foto: Blandine L…

Kun iliaj borsaj kapitaloj, kiujn envias eĉ malnetaj enlandaj produktoj, ilia kontrolo pri dissendado de informoj, kaj ilia ĉieesto en socialaj interrilatoj, la usonaj gigantoj de ciferecaj teknologioj ŝajnis fine pli potencaj ol ŝtatoj. Fabriki monon (virtualan) aŭ konkeri la kosmon, ilia apetito por regpovo ŝajnis senlima. La sensacia submetiĝo d…

Tous les articles du « Monde diplomatique » sont disponibles pour les abonnés, connectez-vous sur www.monde-diplomatique.fr/audio.

Avec leur capitalisation boursière à faire pâlir un produit intérieur brut, leur mainmise sur la diffusion de l'information et leur omniprésence dans les interactions sociales, les géants américains du numérique avaient fini par paraître plus puissants que les États. Battre monnaie (virtuelle) ou conquérir l'espace, leur appétit régalien semblait s…

Pri la balotadoj, kiuj punktis la jaron 2024, ne estis antaŭskribite, ke la prezidanta balotado de Rumanujo havos apartan gravecon. De post 1989 kaj la disfalo de komunismo Social-Demokrata Partio (PSD) kaj Nacia Liberala Partio (PNL), ambaŭ same tiom atlantikismaj kaj poreŭropaj, sin sekvas en regado, kiam ili ne kune regas, kiel okazas nun. Surpr…

Parmi les nombreuses élections qui ont émaillé l'année 2024, il n'était pas écrit que le scrutin présidentiel roumain tiendrait une place particulière. Depuis 1989 et la chute du communisme, le Parti social-démocrate et le Parti national libéral, aussi atlantistes et proeuropéens l'un que l'autre, se succèdent au pouvoir, quand ils ne gouvernent pa…

Tous les articles du « Monde diplomatique » sont disponibles pour les abonnés, connectez-vous sur www.monde-diplomatique.fr/audio.

Esti senigita de laboro estas malbeno. Tro ofte labori estas sufero, kiam ĝi donas la senton, ke oni dronas en oceano da sensencaj, lacigaj kaj tro multaj taskoj. Ekde la 1980-aj jaroj, la francaj regantoj kontribuis por igi salajrecon sperto de maljusteco, kaj nuntempe firmigas tiun ĉi alternativon: estas tio aŭ nenio. «Le Monde diplomatique», Dec…

Ĉu eblas samtempe brustoŝveli kaj ventrodanci? Laŭ arta vidpunkto, tio estas malkonsilinda: brusta rigideco malhelpas pelvan flekseblecon, kaj rezultas malgracia movo, kiu iom ridindigas la faranton. Laŭ diplomatia vidpunkto la rezulto ne estas pli konvinka. La eŭropaj regantoj, kiuj akceptis la elekton de s-ro Donald Trump per miksaĵo de fanfarona…

Malabundo: tiu metodo estas tiel misfamiĝinta, ke oni ne plu aŭdacas diri ĝian nomon. La franca registaro do aludos «buĝeton por reĝustigo», «por respondecemo», «por vero». Tiel ĝi revenas. Ne kiel ŝokterapio, sed iom post iom, diskrete, preskaŭ honte. «Le Monde diplomatique», Novembro 2024. Legu la tekston de tiu ĉi artikolo: https://eo.mondediplo…

Tous les articles du « Monde diplomatique » sont disponibles pour les abonnés, connectez-vous sur www.monde-diplomatique.fr/audio.

Austérité : la méthode est à ce point disqualifiée qu'on n'ose plus dire son nom. Le gouvernement français évoquera donc un « budget de redressement », « de responsabilité », « de vérité ». Ainsi revient-elle. Non comme une thérapie de choc, mais graduellement, discrètement, presque honteusement.

Legu la tekston de tiu ĉi artikolo — https://eo.mondediplo.com/2024/10/article3236.html Tiel la historio estas abunde manipulata. Ĝi pravigas militojn, senkvalifikas kontraŭulojn, kunveldas kolektivajn identecojn. Ĉiu povas tion kaŝi, reskribi, distordi, en ĝi elhaki analogion, referencon ekde kiam ili komfortigas demonstradon. Por kontraŭagi la do…

Tous les articles du « Monde diplomatique » sont disponibles pour les abonnés, connectez-vous sur www.monde-diplomatique.fr/audio.

L'histoire est manipulée à foison. Elle justifie des guerres, disqualifie des adversaires, soude des identités collectives. Chacun peut l'occulter, la récrire, la distordre, y piocher une analogie, une référence dès lors qu'elles confortent une démonstration. Or, contrer la pensée dominante requiert toujours un double travail. Car, avant même d'exp…

Legu la tekston de tiu ĉi artikolo — https://eo.mondediplo.com/2024/09/article3226.html Per sia decido, la 30-an de Julio, agnoski la suverenecon de Maroko super la Okcidenta Saharo per simpla mesaĝo adresita al la reĝo Mohammed-la 6-a, s-ro Emmanuel Macron ne nur simple ignoris la internacian juron, sed ankaŭ serioze tuŝis la delikatan ekvilibron …

En décidant, le 30 juillet dernier, de reconnaître la souveraineté du Maroc sur le Sahara occidental par un simple courrier adressé au roi Mohammed VI, M. Emmanuel Macron ne s'est pas simplement affranchi du droit international, il a mis aussi à mal l'équilibre fragile des relations franco-algériennes.…

Tous les articles du « Monde diplomatique » sont disponibles pour les abonnés, connectez-vous sur www.monde-diplomatique.fr/audio.

Legu la tekston de tiu ĉi artikolo — https://eo.mondediplo.com/2024/08/article3218.html La politikaj gvidantoj estas taskitaj trankviligi la debatojn, mildigi la kontraŭecojn, malvarmigi la pasiojn. Ĉar kiel eblus imagi socion en trankvilo, se oni, ekde kiam oni estas ĉe la pinto de la potenco, ne ŝparas insultojn? «Le Monde diplomatique», Aŭgusto …

Depuis la dissolution de l'Assemblée nationale, les esprits s'échauffent. Des élus sont agressés, des permanences saccagées, des militants tabassés. Les menaces pullulent sur les réseaux sociaux, les dirigeants politiques s'invectivent. Face à ce climat, une solution transpartisane semble se dégager : « l'apaisement ».…

Tous les articles du « Monde diplomatique » sont disponibles pour les abonnés, connectez-vous sur www.monde-diplomatique.fr/audio.

Legu la tekston de tiu ĉi artikolo — https://eo.mondediplo.com/2024/07/article3213.html La internaciaj tribunaloj malofte troviĝis tiom en la atento de la publika opinio. La du procesoj komencitaj en Hago pri Gazao – unu kontraŭ la ŝtato Israelo, la alia kontraŭ ties gvidantoj kaj kontraŭ tiuj de Hamaso – montras la romplinion de moviĝanta mondpoli…

Legu la tekston de tiu ĉi artikolo — https://eo.mondediplo.com/2024/06/article3207.html Kion do faras la francaj ĵurnalistoj kaj komentistoj, kutime tiom avidaj je «sekretaj dokumentoj» pri Ruslando! La 28-an de Aprilo, germana konservativa gazeto servis al ili sur arĝenta pleto konfidencan projekton el la Oriento, la lastan version de la Pac-inter…

Mais que font donc les journalistes et commentateurs français, d'ordinaire si friands de « documents secrets » sur la Russie ! Le 28 avril, un quotidien conservateur allemand eur servait sur un plateau d'argent un projet confidentiel venu de l'Est, la dernière mouture de l'accord de paix négocié par Kiev et Moscou au début de la guerre. Un texte d'…

Tous les articles du « Monde diplomatique » sont disponibles pour les abonnés, connectez-vous sur www.monde-diplomatique.fr/audio.

Legu la tekston de tiu ĉi artikolo — https://eo.mondediplo.com/2024/05/article3199.html Dum bataloj kaj israelaj bombadoj daŭras en Gazao, kie la homaj vivkondiĉoj senĉese pli katastrofiĝas, nova konflikto kun eventualaj ruinigaj konsekvencoj estis ĵus evitita inter Telavivo kaj Teherano. Tamen, nenio ŝajnas havi la kapablon ĉesigi alfrontiĝan logi…

Legu la tekston de tiu ĉi artikolo — https://eo.mondediplo.com/2024/05/article3200.html Ventegoj, sekecoj, inundoj … Ĉie en la mondo la pliiĝo de la klimataj malcertecoj kaŭzas konsiderindajn perdojn por la asekuristoj. Tiuj, ĉi-okaze, ne faras al si tro da demandoj. Se risko fariĝas tro kosta, ili altigas la kontribuaĵojn ; se tio ne sufiĉas, ili …

Tous les articles du « Monde diplomatique » sont disponibles pour les abonnés, connectez-vous sur www.monde-diplomatique.fr/audio.

Tempêtes, sécheresses, inondations… Partout dans le monde, la multiplication des aléas climatiques entraîne des pertes considérables pour les assureurs. Lesquels, dans ce genre de cas, ne se posent pas trop de questions. Si un risque devient trop onéreux, ils augmentent le montant de leurs primes ; si cela ne suffit pas, ils cessent de le couvrir.…

C'est comme le jeu des sept différences, mais à l'envers. Plutôt que de chercher des dissemblances sur deux dessins presque identiques, il faut repérer des points communs sur des images disparates, mais qui comportent tant de détails qu'on peut toujours y trouver certaines similitudes. Les temps de guerre se prêtent particulièrement à l'exercice.…

Tous les articles du « Monde diplomatique » sont disponibles pour les abonnés, connectez-vous sur www.monde-diplomatique.fr/audio.

Legu la tekston de tiu ĉi artikolo — https://eo.mondediplo.com/2024/04/article3194.html Tio estas kvazaŭ la ludo de sep diferencoj, sed inverse. Anstataŭ serĉi malegalecojn en du preskaŭ identaj bildoj, necesas trovi komunaĵojn en malsamaj bildoj, sed kiuj enhavas tiom da detaloj ke oni ĉiam povas trovi iajn similaĵojn. Tempoj de milito taŭgas apar…